Sindirim sistemi, ağızda başlayan ve makata kadar olan sindirim kanalı, karaciğer, safra kesesi ve safra yolları ile pankreastan oluşur. En sık görülen sindirim sistemi hastalıkları şunlardır;
Reflü
Mide içeriğinin yemek borusuna doğru geri kaçmasına reflü adı verilir. En önemli belirtileri göğüs kafesinin arkasında hissedilen yanma ve ağza acı su gelmesidir. Ayrıca reflü öksürük, boğaz ağrısı, ses sorunlarına da neden olabilir. Reflü hastalığı erişkinlerde en sık rastlanan hastalıklarından biridir. Çoğunlukla ilaçla tedavi edilebilen bir hastalıktır.
Ülser
Ülser, mide ya da onikiparmak bağırsağında mide asidi nedeniyle ortaya çıkan bir doku kaybı yani yaradır. Ülser, mide asidinin fazla salgılanması ya da mide içini döşeyen mukoza hücrelerinin bozulması neticesinde oluşur. Mide ülserinin en sık nedeni Helikobakter pilori adı verilen bir bakteri, bazı ağrı kesici ilaçlar ve sigaradır. Ülserin neden olabileceği en önemli sorun kanamadır. Ülser tedavisinde mide asidini baskılayan ilaçlar kullanılır. Helikobakter pilori tespit edilirse, antibiyotik tedavisi de uygulanmaktadır.
Hazımsızlık (Dispepsi)
Hazımsızlık ya da dispepsi, yemeklerden sonra görülen dolgunluk hissi olarak tanımlanabilir. Hazımsızlık oldukça sık görülen bir şikayettir. Hazımsızlık tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar bulunmaktadır.
Kolon Kanseri
Kolon kanseri ya da kalın bağırsak kanseri, kalın bağırsakta görülen bir kanser türüdür. Sinsi bir hastalıktır. Bu yüzden 50 yaşın üzerinde her kişiye 10 yılda 1 kez kolonoskopi yapılması önerilir. Birinci derece akrabasında kolon kanseri olan kişilerde daha erken ve daha sık aralıklarla kolonoskopik tarama yapılmalıdır.
İshal
Sulu dışkılama, dışkı miktarında artma ya da dışkılama sıklığının artmasına ishal adı verilir. İshal başka bir hastalığının belirtisi olabileceği gibi, kendisi de bir hastalık olabilir. İshal akut ve kronik ishal olmak üzere ikiye ayrılır. Akut ishal, 4 haftadan daha kısa sürer ve genellikle enfeksiyona bağlı olarak oluşur. 4 haftadan daha uzun süren ishale ise kronik ishal denir. Kronik ishalin mutlaka araştırması gerekir. Kronik ishalin nedenleri arasında; çölyak hastalığı, ülseratif kolit, Crohn hastalığı, iskemik kolit, pankreas enzim yetersizliği, kronik pankreatit, parazit ve sindirim sistemi kanserleri bulunur. Kronik ishalin tedavisi altta yatan nedene göre değişir.
Kabızlık
Kabızlık ya da konstipasyon, bir hastalık olmayıp, altta yatan bir başka durum ya da hastalık sonucu ortaya çıkan bir şikayettir. Hayat kalitesini olumsuz yönde etkileyen önemli bir sağlık sorunudur. Kabızlık, bağırsak hareketlerinde yavaşlama sonucu dışkının sertleşmesi durumudur. Dışkıdaki bu sertleşmeye bağlı olarak dışkılama güçleşmiştir. Bağırsak hareketlerindeki yavaşlama sonucu, besinler sindirim sisteminde normalden daha yavaş hareket eder. Bu durum bağırsaklardan daha fazla sıvının emilmesine, dışkının kuru ve sert bir hale gelmesine neden olur.
Hemoroid (Basur)
Hemoroid ya da basur, makattaki toplardamarların genişlemesi durumudur. Hastalığın ene önemli belirtisi; makattan kan gelmesi, makatta kaşıntı ve ağrıdır. Genellikle uzun süreli kabızlık ve hamilelik gibi karın içi basıncının arttığı durumlarda ortaya çıkar. Erken evredeki hemoroidler ilaçla tedavi edilebilir. Daha ileri evrelerdeki hemoroidler bant ile bağlama ya da hemoroid içine ilaç enjeksiyonu ile tedavi edilebilir. Çok daha ileri evredeki hemoroidler için ameliyat gerekebilir.
Sindirim Sistemi Kanamaları
Sindirim sistemi içine yani bağırsaklar içine olan kanamalardır. Kanama, onikiparmak bağırsağı ve daha yukarıdan kaynaklanıyorsa üst sindirim sistemi kanaması, daha aşağıdan kaynaklanıyorsa alt sindirim sistemi kanaması adını alır. Üst sindirim sistemi kanamasının en sık görülen nedeni mide ya da onikiparmak bağırsak ülser kanamasıdır. Alt sindirim sistemi kanamasının en sık görülen nedeni hemoroid ve divertikül kanamalarıdır. İyi ve kötü huylu kanserler de kanama nedeni olabilir.
Siroz
Siroz, karaciğerin yapısında ortaya çıkan bozulma durumudur. Ülkemizde sirozun en sık görülen nedeni Hepatit B virüs enfeksiyonudur. Ayrıca ilaç kullanımı, yağlı karaciğer, Hepatit C ve alkol tüketimi de sirozun diğer nedenleri arasındadır. Siroz erken önlem alınmadığı zaman beyin ve böbrek fonksiyonlarında bozulma, karında asit adı verilen su toplanmasına, yemek borusu alt ucunda damar genişlemelerine neden olabilir. Sirozun tedavisi; siroza neden olan etkeni tedavi etmek ya da ortadan kaldırmak, siroza bağlı ortaya çıkan sorunların tedavisi ve sirozun neden olduğu şikayetlerin tedavi edilmesi şeklindedir.
Safra Kesesi ve Safra Yolu Taşı
Safra kesesi taşları genellikle 20-60 yaş arası kadınlarda görülür. Safra kesesi taşı gelişimi için en önemli risk faktörü obezitedir. Hastalığın belirtileri arasında kanının sağ üst tarafında ve sırta vuran ağrı, bulantı, kusma bulunmaktadır. Safra kesesi taşının tedavisi açık ya da kapalı ameliyat şeklinde olabilir. Ancak bazen safra kesesi taşları safra kanalına düşebilir. Bu durumda safra kanalına düşen taş endoskopik retrograd pankreotokolonjiografi (ERCP) yöntemi ile çıkarılır.
Pankreas İltihabı (Pankreatit)
Pankreatit, pankreasta gelişen iltihabi durumdur. En sık görülen nedeni safra taşıdır. Ayrıca aşırı alkol tüketimi, kan yağlarının yükselmesi, sigara kullanımı ve ilaçlar da pankreatite neden olabilir. Hastalıkta sırta vuran kuşak tarzında bir karın ağrısı görülür.
Pankreas Kanseri
Pankreas kanseri için başlıca risk faktörleri arasında sigara, alkol, hayvansal yağdan zengin gıdalarla beslenme ve kronik pankreas iltihabı bulunmaktadır. Sarılık, karın ağrısı, iştahsızlık, kilo kaybı ve bulantı hastalığın en önemli belirtileridir. Hastalığın tanısı muayene, tomografi, MR gibi görüntüleme yöntemleri ile konur. Tedavide erken tanı çok önemlidir. Hastalık erken evrede tespit edildiğinde cerrahi tedaviden fayda görür, daha geç evrelerde kemoterapi ve radyoterapi uygulanır.
